ادبیات و داستان‌های جنایی یکی از ژانرهای پرطرفدار در ایران است که برای ساعاتی شما را از دنیای حقیقی با تمام مشکلات و سختی‌هایش دور می‌سازد و غرق در دنیای هیجان‌انگیز و جادویی می‌کند. سال‌هایی که با پخش سریال پوآرو نوشته آگاتا کریستی، تمام خیابان‌ها خلوت می‌شد، نشان از علاقه مردم به داستان‌های معمایی و رازآلود بود. شما تا به حال چند بار توانسته‌اید معمای داستانی را خودتان زودتر از کاراگاه یا راوی داستان حل کنیم؟
در واقع داستان‌های معمایی، پلیسی و رازآلود این فرصت را به ما می‌دهند تا خواننده کاراگاه داستان باشد و در پایان گره‌ها را باز کند. همین مسئله باعث ایجاد هیجان و احساس خوشایندی می‌شود که فرد بتواند به دنیای پر رمز و رازی سفر کند و قوه تخیل خود را تقویت نماید.
افرادی همچون آگاتا کریستی و پی‌دی جیمز نویسنده‌های داستان‌های معمایی، جنایی و پلیسی که هر دو در انگلیس متولد شده‌اند را مادر داستان‌های پلیسی می‌دادند. در واقع بسیاری از رمان، نمایشنامه، داستان کوتاه، فیلم سینمایی یا سریال‌های معمایی را می‌توان الگویی از این دو نویسنده بزرگ دانست.
اگرچه بسیاری از منتقدان، داستان‌های پلیسی و معمایی را در گروه ژانرهای سرگرم‌کننده قرار می‌دهند، اما برخی از این کتاب‌ها به موفقیت شگفت‌انگیزی دست یافته و به اثری ماندگار تبدیل شده‌اند. در ادامه این مقاله سعی داریم ۸ کتاب معمایی و رازآلود را به شما معرفی کنیم تا از خواندن آن‌ها لذت ببرید.
۱٫ کتاب ربه‌کا اثر دافنه دوموریه
ربه‌کا یکی از شاهکارهای دافنه دوموریه، نویسنده انگیسی است که در سال ۱۹۳۸ منتشر شد. روایت این کتاب معمایی بارها شما را متعجب می‌کند و به دنبال خود می‌کشد تا پایان شگفت‌انگیز آن را تماشا کنید. امسال این کتاب ۸۲ ساله می‌شود، اما همچنان خواننده‌های بسیاری را به خود جلب می‌کند.
آلفرد هیچکاک، کارگردان مرموز بریتانیایی، فیلم ربه‌کا را در سال ۱۹۴۰ ساخت که با استقبال بی‌نظیری روبهرو شد. جالب است بدانید که این فیلم یک سال پس از نمایش، یعنی در اسکار سال ۱۹۴۱ برنده جایزه بهترین فیلم را از آن خود کرد که در گروه فیلم‌های مهم سینما قرار دارد.
با این حال قدرت روایت داستان فرای فیلم است و هیچ فیلمی نمی‌تواند کتابی را به درستی و با تمام جزئیات در معرض نمایش قرار دهد. حتی اگر از کتابی، سریال بلند و دقیقی ساخته شود، باز هم دنیایی که خواننده از خواندن داستان در ذهن خود می‌سازد، متفاوت خواهد بود و فیلم اقتباسی کمی و کاستی فراوانی به همراه دارد.
۲٫ کتاب راز داوینچی اثر دن بران
دن بران نویسنده سری کتاب‌های معمایی و جذاب با نوشتن کتاب راز داوینچی شهرت جهانی پیدا کرد. راز داوینچی یکی از مهم‌ترین و پرکشش‌ترین کتاب در ژانر معمایی است که ذهن شما را در مسیر داستان و پس از اتمام کتاب درگیر می‌کند و به چالش می‌کشد.
راز داوینچی داستان یک نماد شناسی است که کاراکتر این کتاب در رمان‌های دیگر دن بران نیز حضور دارد. این نماد شناس در موزه لوور اثر داوینچی را مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهد و پس از آن به حقایقی پی می‌برد که باعث دردسر و مشکلاتی می‌شود.
جالب است بدانید که تمام تاریخچه، اسناد، آثار هنری و آیین‌های رمزآلودی که در این کتاب ذکر شده است، حقیقت دارند. از این رو دن بران نه تنها یک نویسنده مشهور کتاب‌های معمایی است، بلکه او را به عنوان پژوهشگر پر تلاشی برای ثبت این گونه اثرهای ماندگار می‌شناسند.
۳٫ کتاب چیزهای تیز اثر گیلین فلین
برخلاف بسیاری از نویسنده‌ها، احتمالا گیلین فلین مشهور شدن اثرهای خود را مدیون کارگردانان مهمی از جمله دیوید فینچر است. گیلین فلین نویسنده کتاب‌های معمایی و جنایی با نوشتن کتاب چیزهای تیز که برای مدتی در گروه کتاب‌های پرفروش قرار داشت، بار دیگر درخشید.
کتاب چیزهای تیز داستان خبرنگاری است که با وجود مشکلات روانی و شخصی، برخلاف میل و علاقه خود باید برای پوشش خبری از یک جنایت به محل زادگاهش بازگردد که در این میان شاهد حقایقی می‌شود که سال‌ها از آن بی‌خبر بوده است.
جالب است بدانید در سال ۲۰۱۶ مینی سریالی از این کتاب با بازی ایمی آدمز و پاتریشا کلارسون ساخته شد که به نظر می‌رسد کارگردان، سریال را با کمی شیطنت به پایان رساند. سریال و کتاب چیزهای تیز از پربازدیدترین اثرهای معمایی و جنایی سال‌های اخیر هستند.
۴٫ کتاب سه‌گانه نیویورک اثر پل استر
پل استر نویسنده ۷۲ ساله آمریکایی از آن دست نویسنده‌های عجیبی است که دست خواننده را می‌گیرد و در هزارتوی بی‌انتهای داستان‌هایش تنها می‌گذارد که اگر کتابش را تا آخر نخوانید، امکان رهایی از آن هزارتو را نخواهید داشت.
سه‌گانه نیویورکِ پل استر یکی از کتاب‌های مورد علاقه منتقدان است که مورد تقدیر بسیار قرار گرفته است. این کتاب شامل سه داستان پیچ در پیچ است که بسیاری بر این باورند این رمان در گروه رمان‌های پلیسی قرار دارد، اما هیچ شباهتی به روایت سرگرم‌کننده آن‌ها ندارد.
چرا که داستان‌های این رمان پل استر در دل زندگی مردم عادی در شهر شلوغی همچون نیویورک جریان دارد و خواننده احساس نزدیک‌تری با روایت رمان سه‌گانه نیویورک تجربه خواهد کرد. بنابراین از این رمان انتظار داستان‌های جنایی و کلاسیک به سبک آگاتا کریستی نداشته باشید.
۵٫ کتاب درک یک پایان اثر جولین بارنز
کتاب درک یک پایان اثر جولین بارنز که در سال ۲۰۱۱ برنده جایزه بوکر شد، نیازی به تعریف و تمجید ندارد. برخلاف کتاب‌های دیگر جولین بارنز، رمان درک یک پایان همچون یک فیلم سینمایی درام است که در ابتدا تصور می‌کنید با یک داستان لطیف و معلوم‌الحال روبهرو هستید، اما این کتاب تمام تصورات و دیدگاه شما را بر‌هم می‌زند.
در واقع تاثیری که روایت معمایی رمان درک یک پایان روی ذهن و تصورات خواننده می‌گذارد، باعث می‌شود که روی قضاوت‌هایی که از روایت کتاب و زندگی شخصی داشته‌اید، بیشتر فکر کنید. ناگفته نماند که این کتاب یک شاهکار کمتر شناخته شده است که در میان کتاب‌های مورد علاقه‌تان قرار خواهد گرفت و هرگز آن را فراموش نخواهید کرد.
۶٫ کتاب جنایات و مکافات اثر فیودور داستایفسکی
به راستی کتاب جنایات و مکافات چه اثری است که پس از ۱۵۴ سال هنوز منتقدان و اهل ادب و هنر را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و در سراسر دنیا پرفروش است؟ فیودور داستایفسکی، نویسنده بزرگ و خلاق ادبیات کلاسیک روس، با قلم جادویی و اعجاب‌انگیز خود این رمان را به گونه‌‌ای نوشته است که هیچ کس از خواندنش خسته و دلزده نخواهد شد.
اگرچه این کتاب را نمی‌توان کاملا در گروه کتاب‌های معمایی و پلیسی قرار دارد، اما مسیر جذاب روایت رمان خواننده را همچون کتاب‌های معمایی در پی خود می‌کشد تا پایانِ بی پایان داستان دردناک را کشف و درک کند.
توصیه می‌کنیم برای خواندن رمان‌های طولانی کلاسیک، حتما ترجمه‌های روان و جدید را انتخاب کنید. ترجمه روان کمک بسیاری به روان خوانی رمان کلاسیک دارد. در غیر این صورت ممکن است از کلمات دشوار و نامفهوم ترجمه قدیمی کتاب خسته شوید و این شاهکار داستایفسکی را به پایان نرسانید.
۷٫ کتاب مردی توی زیرزمین خانهام اثر والتر موزلی
والتر موزلی با نوشتن کتاب مردی توی زیرزمین خانهام در سال ۲۰۱۶ برنده جایزه ادبی ادگار الن‌پو شد که پس از آن به او لقب استاد بزرگ ژانر معمایی دادند. اگرچه این اثر در ایران کمتر شناخته شده است، اما بسیاری نثر موزلی را با نثر و پیچیدگی کتاب‌های کافکا مقایسه کرده‌اند.
بسیاری از خواننده‌های رمان مردی توی زیرزمین خانهام انتظار یک داستان معمایی از این کتاب را دارند، اما این کتاب فرای یک داستان معمولی معمایی است و بارها زندگی فردی و اجتماعی و اخلاقیات انسان‌ها را به چالش می‌کشد. از این جهت توصیه می‌کنیم برای خواندن این کتاب سطح انتظار خود را بالاتر از یک کتاب سرگرم کننده ببرید!
۸٫ کتاب مارمولک سیاه اثر ادو گاوا رانپو
ادو گاوا رانپو نویسنده ژاپنی است که در سال ۱۸۹۴ متولد شد و در عمر هفتاد و یک ساله خود کتاب‌های مشهور پلیسی نوشته است که مارمولک سیاه یک رمان کوتاه و پرطرفدار وی است. داستان این کتاب درباره آدم ربایی است که به سادگی با ذهن خواننده بازی می‌کند و او را به چالش می‌کشد.
داستان معمایی مارمولک سیاه با ربودن دختر جواهر فروش مشهوری آغاز می‌شود که در طی تعقیب و گریزها خواننده را با خود به عمق ماجرا می‌کشاند. روایت داستان ساده است و کوتاه و روان بودن کتاب و همچنین ترجمه روان فارسی یکی از مزیت‌های آن محسوب می‌شود.
