اختراع چرخ‌خیاطی صنعت مد و فشن را دچار تحول عظیمی کرد؛ همچنین ظهور وب‌سایت‌های فروش آنلاین در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، رونق فراوانی به بازاریابی و فروش این حوزه بخشید؛ اما ورود واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن این صنعت را وارد مرحله‌ی دیگری کرده است. واقعیت مجازی نه‌تنها فرآیند طراحی و تولید را سریع‌تر و ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر کرده است، بلکه تجربه‌ی خرید آنلاین را نیز لذت‌بخش‌تر کرده و خلأ امکان تست و پرو لباس‌ها را از بین برده است. همچنین فرصت‌های بسیاری را برای بازاریابی و درگیر کردن مشتریان با برند و محصولات خود در اختیار برندها قرار داده است.

در این مقاله از بانی مگ می‌خواهیم به جنبه‌های مختلف استفاده از واقعیت مجازی در دنیای مد و انقلابی که به وجود آورده است بپردازیم. تا انتها با ما همراه باشید.

واقعیت مجازی چیست؟

واقعیت مجازی (Virtual Reality) یا ویرا هستی و یا به اختصار VR، تکنولوژی جدیدی است که به کاربران اجازه می‌دهد در یک محیط کامپیوتری شبیه‌سازی‌شده با اجزای آن تعامل داشته باشند. برای این‌که بتوان از واقعیت مجازی استفاده کرد، نیاز به ابزارهای خاصی مانند عینک‌ها و یا هدست‌های واقعیت مجازی است که یک نمایشگر را در جلوی چشمان کاربران قرار می‌دهند و آن‌ها را وارد این دنیا می‌کنند.

کاربران با استفاده از ابزارهای واقعیت مجازی می‌توانند قدم در دنیای مجازی گذاشته، در آن حرکت کنند و یا با اجزای آن تعامل داشته باشند. واقعیت مجازی حس‌های شنیداری و دیداری را درگیر می‌کند، اما به‌وسیله‌ی برخی ابزارهای پیشرفته‌تر، امکان شبیه‌سازی حس لامسه نیز وجود دارد.

بسیاری از افراد واقعیت مجازی را به دنیای بازی و سرگرمی گره می‌زنند؛ اما حقیقت این است که واقعیت مجازی به بسیاری از حوزه‌ها ازجمله حوزه‌ی مد و فشن راه پیدا کرده است و باید گفت که این روزها واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن و فروش و بازاریابی آن، نقش مهمی را ایفا می‌کند.

واقعیت مجازی در طراحی مد و فشن

واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن تأثیرات فراوانی داشته و بخش‌های مختلف این صنعت را دستخوش تغییر کرده است. ازجمله تحولاتی که به‌وسیله‌ی واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن به وجود آمده، تغییر در بخش طراحی است. با استفاده از واقعیت مجازی می‌توان نمونه‌های اولیه از لباس‌ها را بدون نیاز به تولید فیزیکی به‌صورت سه‌بعدی طراحی کرده و آن را به نمایش گذاشت. این امر کمک می‌کند تا فرآیند طراحی و تولید سریع‌تر و البته کم‌هزینه‌تر شود و درصورتی‌که طرح نیاز به اصلاح داشته باشد، به‌سادگی بتوان تغییرات لازم را روی آن اعمال کرد.

همچنین در زمانه‌ای که فست فشن رونق زیادی پیدا کرده، با استفاده از واقعیت مجازی می‌توان جلوی تولیدات بی‌رویه را گرفت و تنها نمونه‌هایی را تولید کرد که به تائید مشتری نهایی می‌رسد که این خود به مد پایدار و پایبند به محیط‌زیست، بسیار کمک می‌کند. ازجمله دیگر مزیت‌های واقعیت مجازی در طراحی مد و فشن، این است که می‌توان طراحی‌ها را به‌صورت گروهی انجام داد و حتی با طراحانی از سایر نقاط دنیا همکاری کرد که این امر، به اشتراک‌گذاری ایده‌های مختلف و سریع‌تر شدن فرآیند طراحی و همچنین افزایش کیفیت محصولات را در پی خواهد داشت.

واقعیت مجازی در فروش مد و فشن

واقعیت مجازی تنها طراحی‌ها را دستخوش تغییر نکرده و بخش فروش مد و فشن را نیز دگرگون کرده است. یکی از خلا‌هایی که در فروش آنلاین پوشاک و اکسسوری دیده می‌شد، عدم امکان پرو و تست آن لباس یا اکسسوری بود. حال با استفاده از واقعیت مجازی و همچنین تکنولوژی دیگری به نام واقعیت افزوده (Augmented Reality) می‌توان در اتاق‌های پرو مجازی لباس‌ها را بررسی و تست کرد و به‌اصطلاح تنخور آن‌ها را مشاهده کرد.

برخی از فروشگاه‌ها پا را فراتر گذاشته و با ارائه اپلیکیشن‌های واقعیت مجازی، امکان گشت‌وگذار در فروشگاه‌های خود را فراهم کرده‌اند تا تجربه‌ی خرید آنلاین را هرچه بیشتر به خرید واقعی نزدیک‌تر کنند. در برخی از فروشگاه‌های فیزیکی نیز ابزارهای VR برای تست و پرو مجازی لباس‌ها وجود دارد تا دیگر نیازی به پوشیدن و پرو کردن آن‌ها نباشد.

واقعیت مجازی در بازاریابی مد و فشن

می‌توان گفت که با ظهور واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن، یک انقلاب برابرسازی نیز به وجود آمده است و بازاریابی این صنعت را به‌کلی تغییر داده است. ازاین‌جهت که دیگر شوهای مد و فشن تنها مختص رسانه‌ها و افراد خاص نیست و هر فردی از هر گوشه‌ای از دنیا می‌تواند با استفاده از اینترنت و ابزارهای واقعیت مجازی، به‌صورت زنده و تعاملی در شوهای مد و فشن شرکت کند.

افزون بر این برندهای مد و فشن می‌توانند با استفاده از واقعیت مجازی اقدام به ایجاد کمپین‌های مختلف و یا دنیاهای مجازی مبتنی بر بازی و سرگرمی کنند و در آن با داستان‌گویی، تاریخچه‌ای از برند خود و یا فرآیند تولید محصولات خود را ارائه دهند و بدین‌وسیله احساس تعلق بیشتری میان کاربر و برند ایجاد کنند.

همچنین می‌توان با استفاده از واقعیت مجازی بخشی را ایجاد کرد که به‌وسیله‌ی آن کاربر بتواند شخصی‌سازی‌های دلخواه را روی لباس‌های موردنظر انجام دهد و به‌نوعی خود دست به طراحی بزند و سپس برند تولیدکننده، آن لباس را در قالب یک نوع نسخه‌‎ی محدود برای کاربر تولید و به او ارائه دهد.

چالش‌ها و فرصت‌ها در مد مجازی

یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها برای واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن هزینه‌های بالای آن است. این هزینه‌ها از یک‌سو شامل تجهیزات واقعیت مجازی می‌شود که امکان سرمایه‌گذاری در آن برای برندهای خرده‌پا و کوچک‌تر وجود ندارد و از سوی دیگر برای داشتن تجربه واقعیت مجازی باکیفیت، نیاز به تیمی متشکل از برنامه‌نویس‌ها و متخصصین حوزه‌ی کامپیوتر است که این خود به هزینه‌های بهره‌گیری از واقعیت مجازی اضافه می‌کند. همچنین این هزینه‌ها دامن کاربران را نیز می‌گیرد و بسیاری از خریداران و مصرف‌کنندگان حوزه‌ی مد و پوشاک، امکان استفاده از ابزارهای واقعیت مجازی را ندارند.

اما در کنار این چالش‌ها، فرصت‌های زیادی نیز به‌وسیله‌ی واقعیت مجازی در صنعت مد و پوشاک به وجود آمده است. ازجمله این موارد که پیش‌ازاین نیز به آن اشاره شد، کاهش هزینه‌های تولید، امکان ایجاد اصلاح در طراحی‌ها بدون به‌کارگیری مواد فیزیکی، کاهش ضایعات و کمک به مد پایدار و دوستدار محیط‌زیست است. البته باید توجه داشته باشید که طراحی‌های مجازی به‌طور کامل کربن صفر نبوده و پردازش‌های کامپیوتری برای داشتن تجربه‌ی واقعیت مجازی، انرژی زیادی مصرف می‌کنند که این خود منجر به تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود.

آینده واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن

با به‌کارگیری واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن، بسیاری از برندها به طراحی‌های دیجیتالی و مجازی روی آورده‌اند و طرح‌ها و لباس‌هایی را در قالب NFT به کاربران عرضه می‌کنند تا آن‌ها بتوانند از این لباس‌های دیجیتالی، برای آواتار شخصی خود در دنیای مجازی یا بازی‌های کامپیوتری مختلف استفاده کنند. چنان‌که برخی از برندها مانند گوچی و یا تامی هیلفیگر این کار را انجام داده‌اند.

همچنین نایکی در سال ۲۰۲۱، توانست ششصد جفت کفش را که برای دنیای متاورس طراحی کرده بود، در کمتر از ۷ دقیقه و با مبلغ ۳٫۱ میلیون دلار به فروش برساند. این نشان‌دهنده‌ی‌ گردش مالی بالای این حوزه است و توجه بسیاری از برندها‌ را به خود جلب کرده است. از دیگر برندهایی که وارد این عرصه شده‌اند، می‌توان آدیداس، لویی ویتون، بالنسیاگا، بربری، گیونچی و دیور را نام برد.

باید توجه داشت که ‏NFT ها روی شبکه‌ی بلاک‌چین نگهداری می‌شوند و این شبکه‌های اینترنتی برای پایداری، انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کنند که می‌تواند یکی دیگر از اثرات جانبی رونق واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن باشد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله از بانی مگ، به بررسی اثر واقعیت مجازی در صنعت مد و فشن، چالش‌ها و فرصت‌هایی را که در اختیار برندها و همچنین کاربران قرار می‌دهد پرداختیم. اگرچه واقعیت مجازی به دلیل گرانی ابزارها و همچنین زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن، آن‌چنان فراگیر نشده و در اختیار همه‌ی کاربران وجود ندارد، اما نمی‌توان از رشد چشمگیر آن و تحولی که در صنعت مد فشن به وجود آورده است، چشم‌پوشی کرد. نظر شما درباره این فناوری چیست؟ آیا تاکنون تجربه‌ی استفاده از آن را داشته‌اید؟