شستن فرش دستباف در خانه، به هنر و مهارت زیادی نیاز دارد. می‌دانیم که فرش‌های دستباف با زیبایی بی‌نظیر و ارزش هنری خود، جلوه‌ای خاص به فضای خانه می‌بخشند، اما نظافت و مراقبت از آن‌ها مشکل است، ازاین‌رو اغلب افراد به دنبال راهکارهایی برای حفظ زیبایی و دوام آن‌ها هستند؛ اما جای نگرانی نیست! امروز قصد داریم تا به شما “آموزش شستن فرش دستباف در خانه” را ارائه دهیم تا بتوانید به‌راحتی و بدون آسیب به بافت و رنگ‌های زیبا و خاص فرش آن تمیز کنید؛ بنابراین اگر خواهان دانستن این هستید که چگونه فرش دستباف خود را به بهترین شکل در خانه شسته و از آن مراقبت کنید تا همچون روز اول بدرخشد، با ما همراه باشید.

مرحله اول: آماده‌سازی فرش برای شستشو

قبل از آغاز شستن فرش دستباف، آماده‌سازی آن اهمیت بالایی دارد تا از آسیب‌های احتمالی به بافت و رنگ‌های آن جلوگیری شود. مراحل زیر به شما کمک می‌کند تا فرش را برای شستشو آماده کنید:

1. انتخاب محل مناسب: یک فضای صاف و تمیز برای شستن فرش دستباف انتخاب کنید، به‌ویژه اگر قصد دارید آن را در حیاط یا روی سطحی مانند سنگ یا موزاییک بشویید. این سطح باید بدون تیزی و زبری باشد تا از ساییده شدن فرش جلوگیری شود.
2. بررسی و ترمیم احتمالی: قبل از شستن فرش دستباف، آن را از نظر وجود پارگی، گره‌های شل یا آسیب‌های کوچک بررسی کنید. در صورت نیاز، بهتر است آسیب‌ها را ترمیم کرده یا از یک کارشناس بخواهید این کار را انجام دهد تا در زمان شستشو از بدتر شدن آسیب جلوگیری به عمل آید.
3. تست رنگ‌دهی: یک گوشه‌ی کوچک از فرش را با آب و شوینده ملایم امتحان کنید و با یک پارچه سفید آن را خشک کنید تا ببینید رنگی به پارچه منتقل می‌شود یا خیر؟! این مرحله از ترکیب شدن رنگ‌ها یا از دست رفتن درخشش فرش جلوگیری می‌کند.

بعد از آماده‌سازی فرش، به سراغ مرحله دوم از شستن فرش دستباف یعنی گردگیری آن خواهیم رفت.

مرحله دوم: گردگیری و تمیزکاری اولیه

گردگیری و تمیزکاری اولیه فرش دستباف، بخش مهمی از فرآیند شستشو است که به کاهش عمق آلودگی‌ها و محافظت از بافت فرش کمک می‌کند. در این مرحله، تمرکز بر حذف ذرات گردوغبار و آلودگی‌های سطحی بوده که می‌توانند هنگام شستشو به عمق فرش نفوذ کرده و باعث کدر شدن آن شوند. مراحل زیر را برای گردگیری و تمیزکاری اولیه دنبال کنید:

1. جارو کشیدن آرام: با استفاده از جارو، سطح فرش را به‌آرامی و در جهت خواب آن جارو کنید. این کار از به هم ریختن الیاف و آسیب به بافت فرش دستباف جلوگیری می‌کند. بهتر است از جاروبرقی با تنظیمات ملایم استفاده کنید تا ذرات گردوغبار عمقی نیز خارج شوند.
2. ضربه زدن ملایم (در صورت نیاز): اگر فرش خیلی خاک گرفته است، می‌توانید آن را به‌آرامی و با ضربه‌های ملایم روی یک میله یا طناب مناسب تکان دهید. از ضربات شدید بپرهیزید، زیرا ممکن است باعث آسیب به الیاف فرش دستباف شود.
3. برس‌کشی سبک: برای از بین بردن لکه‌ها و آلودگی‌های سطحی که با جارو تمیز نمی‌شوند، می‌توانید از یک برس نرم استفاده کنید و به‌آرامی و در جهت بافت فرش، آن را برس بزنید. دقت کنید که فشار زیادی وارد نکنید تا بافت و رنگ فرش دستباف آسیب نبیند.

این تمیزکاری اولیه باعث می‌شود فرش آماده‌ی مرحله‌ی شستشوی اصلی شود و آلودگی‌ها و سنگینی گردوغبار هنگام شستشو وجود نداشته باشند تا فرش را بیشتر کثیف کنند.

مرحله سوم: استفاده از مواد شوینده مناسب

انتخاب مواد شوینده مناسب برای شستن فرش دستباف اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا مواد شوینده نامناسب می‌توانند به بافت و رنگ‌های طبیعی فرش آسیب برسانند. به دلیل حساسیت الیاف و رنگ‌های به‌کاررفته در فرش‌های دستباف، بهتر است از شوینده‌های ملایم و طبیعی استفاده شود. مراحل و نکات زیر به شما کمک می‌کنند تا شوینده مناسب را انتخاب و به‌درستی استفاده کنید:

1. انتخاب شوینده ملایم: شوینده‌هایی مانند شامپو فرش‌های مخصوص فرش دستباف، صابون‌های طبیعی یا مایع ظرف‌شویی ملایم گزینه‌های خوبی هستند. شوینده‌های قوی، سفیدکننده‌ها و مواد شیمیایی تند برای شستن فرش دستباف مناسب نیستند، زیرا این مواد می‌توانند باعث کم‌رنگ شدن و آسیب به الیاف فرش شوند.
2. رقیق کردن شوینده: برای جلوگیری از تأثیرات قوی شوینده بر فرش، همیشه ماده شوینده را در آب حل کنید و به‌صورت رقیق‌شده روی فرش استفاده کنید. به‌طورمعمول، اضافه کردن یک قاشق شامپو فرش یا صابون به یک سطل آب ولرم کفایت می‌کند. این رقیق‌سازی کمک می‌کند تا شوینده به‌طور یکنواخت و ملایم در سطح فرش پخش شود.

استفاده صحیح از شوینده‌های مناسب باعث حفظ زیبایی و دوام فرش دستباف می‌شود و مانع از آسیب دیدن الیاف حساس آن خواهد شد.

مرحله چهارم: تکنیک‌های صحیح شستشو

شستن فرش دستباف یک فرآیند حساس است که نیاز به‌دقت و رعایت مراحل صحیح دارد. برای حفظ کیفیت و زیبایی فرش، لازم است که هر مرحله به‌طور دقیق انجام شود. در اینجا برخی تکنیک‌های صحیح شستشوی فرش دستباف آورده شده است تا فرش خود را به بهترین شکل تمیز کنید:

1. شستشو با آب ولرم: برای شستشوی فرش دستباف، همیشه از آب ولرم استفاده کنید. آب داغ می‌تواند به رنگ‌ها و الیاف آسیب بزند، در حالیکه آب سرد ممکن است قدرت پاک‌کنندگی شوینده را کاهش دهد.
2. استفاده از اسفنج یا پارچه نرم: از یک اسفنج یا پارچه نرم برای پخش کردن محلول شوینده روی فرش استفاده کنید. این کار را به‌آرامی انجام دهید تا شوینده به‌طور یکنواخت در سطح فرش پخش شود، بدون آنکه به بافت یا طرح‌های ظریف فرش فشار وارد گردد.
3. حذف آلودگی‌ها به‌طور یکنواخت: هنگام شستن فرش دستباف، از حرکات دایره‌ای و فشار زیاد خودداری کنید. فرش را به‌آرامی و با حرکت‌های خطی شستشو دهید تا الیاف آن تغییر شکل ندهند. به‌جای مالیدن قوی، از روش‌هایی مانند ضربه‌های ملایم استفاده کنید.
4. شستشوی مرحله‌ای: برای کنترل بهتر و جلوگیری از لکه‌دار شدن، فرش را به بخش‌های کوچک تقسیم کرده و هر قسمت را جداگانه بشورید.

مرحله پنجم: آبکشی و خشک‌کردن

پس از شستن فرش دستباف، مرحله آبکشی و خشک‌کردن به‌طور صحیح بسیار مهم است. این مرحله می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت و دوام فرش داشته باشد:

1. آبکشی کامل فرش: پس از شستشو، فرش را به‌طور کامل و با دقت آبکشی کنید تا هیچ‌گونه شوینده‌ای باقی نماند. از آب سرد یا ولرم برای این مرحله استفاده کنید و مطمئن شوید که تمام مواد شوینده از الیاف فرش دستباف خارج شده است. به یاد داشته باشید که آبکشی ناقص باعث آسیب به بافت و تغییر رنگ فرش می‌شود.
2. استفاده از حوله برای جذب آب اضافی: برای حذف آب اضافی، از یک حوله تمیز و خشک استفاده کنید. حوله را روی فرش بگذارید و به‌آرامی فشار دهید تا آب اضافی جذب شود. این کار از ایجاد لکه‌های آب و تغییر شکل فرش جلوگیری می‌کند.
3. خشک‌کردن در فضای باز: فرش دستباف باید در یک محیط خشک و دارای تهویه مناسب خشک شود. بهترین مکان برای خشک‌کردن فرش، فضای بیرونی است که در معرض نور غیرمستقیم خورشید باشد. از آویزان کردن فرش یا قرار دادن آن در معرض نور مستقیم آفتاب خودداری کنید، زیرا این کار موجب رنگ‌پریدگی فرش دستباف خواهد شد.
4. استفاده از تهویه مناسب: درصورتی‌که امکان خشک‌کردن فرش دستباف در فضای بیرون ندارید، می‌توانید از فن یا دستگاه تهویه برای سرعت بخشیدن به فرآیند خشک‌کردن استفاده کنید تا فرشتان دچار رطوبت و کپک نشود.
5. خشک‌کردن تدریجی: اجازه دهید که فرش دستباف به‌طور طبیعی و تدریجی خشک شود. خشک‌کردن سریع و با استفاده از وسایل گرمایشی مستقیم مانند بخاری یا سشوار می‌تواند به الیاف آسیب بزند و باعث کج شدن یا کوچک شدن فرش گردد.

رعایت این مراحل به شما کمک می‌کند تا فرش دستباف شما پس از شستشو به بهترین شکل خشک شده و با حفظ کیفیت خود، زیبایی و نرمی اولیه خود را باز یابد.

تمیز کردن فرش دستباف با شامپو فرش

تمیز کردن فرش دستباف با شامپو فرش یکی از روش‌های ایمن و مؤثر برای حفظ زیبایی و دوام فرش است. برای شروع، ابتدا فرش را با استفاده از جاروبرقی یا جارو به‌طور کامل از گردوغبار و آلودگی‌های سطحی پاک کنید.

سپس شامپو فرش مخصوص فرش‌های دستباف را با آب ولرم رقیق کنید. این محلول را به‌طور یکنواخت با اسفنج یا پارچه نرم روی سطح فرش بمالید و از حرکت‌های آرام و دایره‌ای برای پخش شدن آن استفاده کنید. مهم است که از فشار زیاد بر روی فرش خودداری کنید تا الیاف آسیب نبینند.

پس‌ازاینکه فرش به‌خوبی تمیز شد، باید آن را با آب ولرم به‌طور کامل آبکشی کنید تا هیچ‌گونه مواد شوینده‌ای باقی نماند.

درنهایت، فرش را با حوله خشک کرده و در مکانی خشک و با تهویه مناسب قرار دهید تا به‌طور طبیعی خشک شود.

این روش به شما کمک می‌کند تا فرش دستباف خود را بدون آسیب به رنگ‌ها و بافت آن به‌خوبی تمیز کنید و طول عمر آن را افزایش دهید.

تمیز کردن فرش دستباف بدون شستن

تمیز کردن فرش دستباف بدون شستن، روش مناسبی است برای حفظ سلامت فرش و جلوگیری از آسیب به الیاف و رنگ‌های آن. این روش به‌ویژه برای مواقعی که فرش به‌طور کامل نیاز به شستشو ندارد و فقط آلودگی‌های سطحی نیاز به پاک شدن دارند، مفید است. برای تمیز کردن فرش دستباف بدون شستشو می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• جاروکشی منظم: جاروکشی منظم با استفاده از جاروبرقی با قدرت مکش ملایم یا جاروهای دستی مناسب، یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای حفظ تمیزی فرش است. این کار کمک می‌کند تا گردوغبار، شن و ماسه و دیگر ذرات ریز از الیاف فرش جدا شوند. توجه کنید که از جاروبرقی با برس نرم استفاده کنید تا به بافت فرش آسیب نرسد.
• استفاده از پاک‌کننده‌های خشک: پاک‌کننده‌های خشک مخصوص فرش‌های دستباف وجود دارند که به‌طور مؤثر آلودگی‌های سطحی را از بین می‌برند بدون اینکه نیاز به شستشو با آب و مواد شوینده باشد. این پاک‌کننده‌ها معمولاً به‌صورت پودر هستند که به سطح فرش پاشیده شده و بعد از مدتی با جارو برچیده می‌شوند.
• استفاده از جوش شیرین: جوش شیرین یک گزینه طبیعی و مؤثر برای تمیز کردن فرش دستبافت است. شما می‌توانید مقداری جوش شیرین را روی سطح فرش بپاشید، آن را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بگذارید تا جذب بو و آلودگی‌ها شود، سپس با جاروبرقی از روی فرش جمع کنید.
• استفاده از برس نرم: برس زدن فرش به‌آرامی با برس نرم کمک می‌کند تا الیاف فرش صاف شوند و آلودگی‌های سطحی از بین بروند. این روش علاوه بر تمیزی، به حفظ ظاهر فرش و جلوگیری از گره‌خوردگی الیاف کمک می‌کند.
• پاک کردن لکه‌ها به‌صورت فوری: برای پاک کردن لکه‌ها از روی فرش، سریعاً باید وارد عمل شوید. از پارچه سفید تمیز یا اسفنج نرم برای جذب لکه استفاده کنید و از مالیدن یا فشار زیاد بپرهیزید. می‌توانید از محلول‌های رقیق‌شده صابون یا شوینده ملایم استفاده کنید، اما حتماً باید سطح فرش را پس از تمیز کردن با آب ولرم شستشو دهید و کاملاً خشک کنید.

این روش‌ها به شما کمک می‌کنند تا فرش دستباف خود را بدون نیاز به شستشوی کامل تمیز و با طراوت نگه دارید و از آسیب‌های احتمالی به بافت و رنگ آن جلوگیری کنید.

چه زمانی باید فرش دستباف را به قالی‌شویی سپرد؟

درحالی‌که شستن فرش دستباف در خانه با دقت و مراقبت مناسب امکان‌پذیر است، در برخی شرایط بهتر است فرش را به یک قالی‌شویی حرفه‌ای بسپارید. قالی‌شویی‌ها با استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های خاص، می‌توانند فرش‌های دستباف را بدون آسیب به الیاف و رنگ‌ها شستشو دهند؛ اما چه زمانی باید شستن فرش دستبافت را به قالی‌شویی سپرد؟ موارد زیر را بخوانید:

• لکه‌های عمیق یا سخت: اگر فرش شما دارای لکه‌های عمیق یا مقاوم است که با روش‌های خانگی پاک نمی‌شود، بهتر است آن را به قالی‌شویی بسپارید. قالی‌شویی‌ها از مواد و روش‌های مخصوص برای از بین بردن لکه‌های سخت مانند چای، روغن یا رنگ استفاده می‌کنند.
• آسیب به بافت فرش: اگر فرش شما دچار آسیب‌هایی مانند پارگی، ریش‌ریش شدن یا آسیب به گره‌ها شده، بهتر است از خدمات یک قالی‌شویی حرفه‌ای استفاده کنید. آن‌ها قادر به ترمیم آسیب‌ها و شستن فرش دستباف با حفظ ساختارش خواهند بود.
• شستشوی فرش‌های بسیار بزرگ یا سنگین: شستشوی فرش‌های بزرگ یا سنگین، مانند قالی‌های ۱۲ متری، در خانه دشوار است و امکان دارد که آسیب‌هایی به بافت فرش وارد شود. در این حالت، شستن فرش دستباف را به قالی‌شویی‌ها با تجهیزات تخصصی واگذار کنید، زیرا آن‌ها قادر به شستشوی دقیق و بدون آسیب فرش شما هستند.
• فرش‌های با رنگ‌های حساس یا گران‌قیمت: فرش‌های دستباف با رنگ‌های طبیعی یا قیمت بالا نیاز به‌دقت و مهارت بیشتری در شستشو دارند. درصورتی‌که فرش شما از مواد باارزش یا رنگ‌های حساس ساخته شده است، قالی‌شویی می‌تواند به‌صورت حرفه‌ای از این نوع فرش‌ها مراقبت کند.
• زمانی که فرش نیاز به شستشو به‌طور کامل دارد: اگر فرش شما به دلیل گردوغبار یا آلودگی‌های سنگین نیاز به شستشوی کامل دارد، سپردن آن به قالی‌شویی بهترین گزینه است. این مراکز با استفاده از روش‌های شستشوی مخصوص فرش‌های دستباف، می‌توانند نظافت کاملی انجام دهند.
• عدم تجربه و تجهیزات مناسب: اگر تجربه کافی در شستن فرش‌ دستباف ندارید و یا تجهیزات مناسبی برای شستشوی آن در خانه ندارید، بهتر است آن را به قالی‌شویی بسپارید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.

درمجموع، اگر فرش شما نیاز به مراقبت ویژه، شستشوی عمیق یا ترمیم دارد، بهتر است از خدمات قالی‌شویی حرفه‌ای استفاده کنید تا سلامت و زیبایی فرشتان حفظ گردد.

نتیجه‌گیری

شستن فرش دستباف در خانه، اگر با دقت و روش‌های مناسب انجام شود، می‌تواند به حفظ زیبایی و دوام آن کمک کند. ازآنجاکه فرش‌های دستباف با استفاده از الیاف طبیعی و رنگ‌های خاص خلق می‌شوند، نیاز به مراقبت ویژه‌ای دارند تا از آسیب به بافت و رنگ‌ها جلوگیری شود. استفاده از مواد شوینده ملایم، تکنیک‌های صحیح شستشو و خشک‌کردن در شرایط مناسب ازجمله عواملی هستند که به حفظ کیفیت فرش کمک می‌کنند.

بااین‌حال، در شرایطی که فرش دچار لکه‌های مقاوم، آسیب‌های جدی یا نیاز به شستشوی عمیق است، سپردن آن به قالی‌شویی‌های حرفه‌ای گزینه‌ای مناسب و مطمئن خواهد بود. قالی‌شویی‌ها با استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های تخصصی، شستن فرش دستباف را با دقت و بدون آسیب انجام می‌دهند و در صورت نیاز، آسیب‌های آن را ترمیم می‌کنند.

درنهایت، شستشوی صحیح فرش دستباف نه‌تنها باعث حفظ زیبایی آن می‌شود، بلکه طول عمر فرش و ارزش آن را نیز حفظ می‌کند؛ بنابراین، با رعایت نکات و استفاده از روش‌های مناسب، می‌توان فرش‌های دستباف را به‌طور مؤثر و ایمن تمیز کرده و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.