با پیشرفت فناوری در دهه‌های گذشته، زندگی انسان‌ها به شکل‌های مختلفی تحت تأثیر قرار گرفته است. از ارتباطات سریع‌تر تا مراقبت‌های بهداشتی پیشرفته، فناوری به یکی از مهم‌ترین اجزا برای بهبود کیفیت زندگی بدل شده است. در این میان، نقش فناوری در نجات جان انسان‌ها و کاهش خطرات در شرایط بحرانی بیش‌ازپیش نمود پیدا کرده است. استفاده از فناوری برای نجات انسان‌ها، ازجمله فناوری‌های نوین پزشکی و یا به‌کارگیری ربات‌ها، روش‌های جدیدی را برای کمک به افراد در شرایط بحرانی به ارمغان آورده است. در این مقاله از بانی مگ به بررسی نوآوری‌های مدرن برای نجات انسان‌های خواهیم پرداخت و چند مورد از این فناوری‌ها را بررسی خواهیم کرد.
استفاده از فناوری برای نجات انسان‌ها
استفاده از فناوری برای نجات انسان‌ها هم حوزه‌ی پزشکی را در برگرفته و هم ابزارهایی را توسعه داده که برای مدیریت بحران، جستجو و نجات و یا حتی پیشگیری از بروز حوادث به کار می‌روند. این ابزارها با ادغام فناوری‌هایی مانند رباتیک، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و تحلیل داده، راهکارهای جدیدی را برای کاهش تلفات انسانی و افزایش کارآمدی عملیات‌های امداد و نجات فراهم کرده‌اند. در ادامه به بررسی برخی از این موارد خواهیم پرداخت.
فناوری‌های پزشکی نوین
فناوری‌های پزشکی نوین به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نه‌تنها تشخیص و درمان بیماری‌ها را تسهیل کنند، بلکه می‌توانند فرآیند درمان را نیز سریع‌تر کرده، دقت جراحی‌ها را بالاتر برده و یا درمان‌های اختصاصی برای هر بیمار ارائه دهند.
هوش مصنوعی
این فناوری انقلابی در دنیای پزشکی به وجود آورده است و الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند حجم بزرگی از داده‌های بیماران را بررسی و تحلیل کنند و به تشخیص دقیق بیماری‌ها، پیش‌بینی نتایج درمان و یا حتی ارائه‌ی برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی‌شده‌ی متناسب با هر بیمار، کمک کنند.
با استفاده از هوش مصنوعی انجام تحقیقات و بررسیهای بالینی و به‌طورکلی، انجام انبوهی از وظایف برای تشخیص، درمان و مراقبت از بیماران در زمان بسیار کوتاه‌تری صورت می‌گیرد و این امر زمانی که سرعت‌بالا، لازمه‌ی نجات جان بیماران است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در آینده‌ای شاهد بیمارستان‌های هوشمند بیشتری خواهیم بود که هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، نقشی اساسی در آن‌ها خواهند داشت.
ابزارهای سلامتی پوشیدنی
با ظهور و رشد گجت‌های سلامتی پوشیدنی و ادغام آن‌ها با اپلیکیشن‌ها و سایر ابزارهای سلامتی، معاینات و مراقبت‌های پزشکی از راه دور نیز به ترندی دیگر در دنیای پزشکی تبدیل‌شده و بدین‌وسیله، افراد می‌توانند وضعیت سلامتی خود را پایش کنند و در صورت نیاز، از پزشک خود به‌صورت آنلاین کمک بگیرند.
با استفاده از گجت‌های سلامتی پوشیدنی و سنسورهای تعبیه شده در آن‌ها، افراد می‌توانند بر علائم حیاتی، سطح فعالیت و سایر پارامترهای سلامتی خود نظارت کنند. همچنین این گجت‌ها می‌توانند به‌صورت خودکار و آنلاین، این داده‌ها را در صورت بروز مشکل، در اختیار پزشکان و معالجان قرار دهند. این مورد به‌ویژه برای مناطق دورافتاده و محروم که از وجود پزشکان بهره‌مند نیستند، بسیار سودمند است.
نمونه‌های زیادی از حوادث و تصادفات نیز در سال‌های اخیر اتفاق افتاده که با ارسال یک پیام خودکار از طریق ساعت‌های هوشمند، نیروهای امدادی را از وقوع آن حادثه با خبر کرده و جان صاحب آن گجت را نجات داده است.
ربات‌های جراح
از دیگر فناوری‌های پزشکی نوین می‌توان به ربات‌های جراح اشاره کرد. پیشرفت این ربات‌ها غیرقابل توقف است و به‌کارگیری ربات‌ها در تمامی اتاق‌های عمل بیمارستان‌ها، دورنمایی است که شاید در چند سال آینده، شاهد آن باشیم. پیش‌بینی می‌شود که ارزش بازار جهانی ربات‌های جراح تا سال ۲۰۳۰، به بیش از ۱۴ میلیارد یورو برسد که بیش از ۴ برابر ارزش فعلی آن‌هاست.
برخی از ربات‌های جراح هم‌اکنون با هوش مصنوعی نیز ادغام شده‌اند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشند. این ربات‌ها برای جراحی‌های حساس بسیار سودمند هستند و در کنار آن، با استفاده از فناوری‌های واقعیت مجازی و افزوده، می‌توانند به‌عنوان ابزاری آموزشی برای جراحان تازه‌کار به کار بروند.
نقش فناوری در مدیریت بحران
ابزارهای دیجیتالی می‌توانند تمامی جنبه‌های حوادث را گردآوری کنند و در اختیار تیم‌های نجات قرار دهند و اطلاعات همه‌ی آن‌ها را به‌روز نگه دارند. این ابزارها می‌توانند در مدیریت حوادث و تصمیم‌گیری‌های آنی بسیار مفید باشند. نرم‌افزارهایی مانند D4H و Veoci که ازجمله نرم‌افزارهای مدیریت بحران به شمار می‌روند، می‌توانند به مدیریت حوادث، مدیریت منابع، ارتباطات و نقشه‌برداری GIS کمک کنند.
با استفاده از ابزارهای ارتباطی دیجیتال، می‌توان ارتباط لحظه‌ای تنگانگی میان تیم‌های امداد و نجات برقرار کرد تا بتوانند در زمان درست، روی افراد درست، یعنی افرادی که نیاز بیشتر و فوری به کمک‌های امدادی دارند، تمرکز کنند. همچنین با استفاده از ابزارهای واقعیت مجازی و پلتفرم‌های آموزشی دیجیتال، می‌توان وقوع بحران‌ها را شبیه‌سازی کرد و تیم‌های امدادی را برای مدیریت شرایط اورژانسی تمرین داده و آماده کرد.
استفاده از پهپادها در نجات جان انسان‌ها
از دیگر مثال‌های استفاده از فناوری برای نجات انسان‌ها، پهپادها هستند. پهپادها و وسایل بدون سرنشین، می‌توانند نقشی حیاتی در نجات جان انسان‌ها، هنگام وقوع حوادث داشته باشند. پهپادها می‌توانند به بهبود آگاهی محیطی از محل وقوع حوادث کمک کنند، افراد آسیب‌دیده و در معرض خط را شناسایی کنند و حتی کمک‌های امدادی مانند غذا و دارو را به آن‌ها برسانند و به‌طورکلی، داده‌هایی را گردآوری کنند که به تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک می‌کنند.
پهپادها افزون بر کمک به نجات جان افراد، می‌توانند در حفاظت از جان تیم‌های امدادی نیز نقشی تعیین‌کننده داشته باشند و کارهایی را که انجام آن‌ها توسط انسان‌ها امکان‌پذیر نیست، انجام دهند. همچنین با استفاده از اطلاعاتی که به‌وسیله‌ی پهپادها به دست می‌آید، می‌توان تصمیمات بهتری اتخاذ کرد تا جان تیم‌های امدادی در معرض خطر قرار نگیرد.
فناوری‌های امدادی در حوادث غیرمترقبه
در حوادثی مانند زلزله، سیل، طوفان و آتش‌سوزی، فناوری‌های امدادی می‌توانند نقش مهمی در کاهش خسارت‌ها و نجات جان افراد داشته باشند. یکی از این فناوری‌ها، ربات‌های امدادی است که در شرایط دشوار به کمک نیروهای اورژانسی می‌آیند و می‌توانند وارد مناطقی شوند که برای انسان‌ها غیرقابل‌دسترس است. این ربات‌ها می‌توانند به جستجوی افراد گرفتار زیر آوار پرداخته و یا در مناطق پرخطر کمک کنند و حتی نیازهای اولیه‌ای را همچون آب و غذا به آن‌ها برسانند.
سیستم‌های تشخیص آتش‌سوزی از دیگر فناوری‌های امدادی است که با استفاده از سنسورها و دوربین‌های حرارتی می‌توانند به‌سرعت وقوع آتش‌سوزی را شناسایی کرده و به نیروهای آتش‌نشانی اطلاع دهند. این سیستم‌ها به‌ویژه در جنگل‌ها و مناطق حساس به آتش‌سوزی می‌توانند بسیار مفید باشند. همچنین لباس‌های هوشمندی که مجهز به سنسورهای حرارتی و یا سایر سنسورها هستند، می‌توانند از امدادگران نیز در برابر خطرات محیطی محافظت کرده و اطلاعاتی مانند دما، میزان اکسیژن و آلودگی هوا را در اختیار آن‌ها و تیم‌های پشتیبانی قرار دهند.
تکنیک‌های پیشرفته در جستجو و نجات
در جستجوی افراد گم‌شده یا گرفتار در مناطق خطرناک، فناوری‌های پیشرفته می‌توانند به‌طور مؤثری به نجات جان آن‌ها کمک کنند. سیستم‌های حرارتی و مادون‌قرمز یکی از موارد استفاده از فناوری برای نجات انسان‌ها است. این سیستم‌ها به‌ویژه در شب یا در شرایطی که دید خوبی وجود ندارد، برای شناسایی افراد مفقود یا محبوس در مناطق دورافتاده استفاده می‌شوند. دوربین‌های حرارتی با شناسایی دمای بدن انسان و تشخیص افراد در زیر آوار یا در مناطق جنگلی، می‌توانند آن‌ها را پیدا کرده و نجات دهند.
همچنین سیستم‌های صوتی پیشرفتهای نیز وجود دارند که قادر به تشخیص صداهای ضعیف و پژواک‌ها هستند. این فناوری‌ها در یافتن افرادی که در زیر آوار گرفتار شده‌اند یا در مکان‌های بسته گیر کرده‌اند، بسیار مفید است. در کنار این موارد، ربات‌های مجهز به حسگرهای مین‌یاب و تشخیص مواد خطرناک نیز می‌توانند در محیط‌های آلوده و پرخطر، افراد و امدادگران را از وجود مواد منفجره یا سمی مطلع سازند. ربات‌های جستجوگر نیز از دیگر مواردی است که پیش‌ازاین نیز به آن اشاره شد. این ربات‌ها می‌توانند وارد قسمت‌های صعب‌العبور شوند و کمک‌های امدادی را به افراد آسیب‌دیده برسانند.
نتیجه‌گیری
فناوری‌های نوین با امکانات و قابلیت‌های ویژه‌ی خود به یکی از مهم‌ترین ابزارهای نجات انسان‌ها تبدیل شده‌اند. استفاده از فناوری برای نجات انسان‌ها هم سبب افزایش ایمنی و کاهش تلفات جانی می‌شود و هم فرصت‌های جدیدی را برای بهبود فرآیندهای امداد و نجات و مدیریت بحران‌ها به وجود می‌آورد. این فناوری‌ها با دقت و سرعت بیشتر و امکاناتی که پیش‌ازاین فراهم نبود، جان افراد زیادی را در شرایط بحرانی نجات می‌دهند و انتظار می‌رود با پیشرفتهای بیشتر در حوزه‌های رباتیک، هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و سیستم‌های پیش‌بینی و شبیه‌سازی بحران، این روند شتاب بیشتری به خود بگیرد.
