ماه مبارک رمضان، ماه مهمانی خداست و مسلمانان جهان این ماه را مبارک میدانند و آن را با آداب و رسوم خود جشن میگیرند. مسلمانان باور دارند که در این ماه درهای رحمت الهی بر روی همه باز است و دعاها اجابت میشود. اما نکته قابل توجهی که میخواهیم به آن پردازیم این است که بسیاری از مسلمانان، به خصوص مسلمانان اهل سنت ماه مبارک رمضان و عید فطر را بزرگ و پرشور جشن میگیرند و همچون عید نوروز ایرانی، به خرید لباس نو میروند.
بسیاری از مسلمانان بر این باورند که ماه مبارک رمضان، ماه مهمانی خدا است و باید با لباسی نو و تمیز در آن حضور داشته باشند تا خانه و خانوادهشان پربرکت شود. از این رو برخی از کشورهای مسلمان و حتی بعضی از شهرهای ایران، مراسم و سنتهای خاصی برای ورود این ماه و برگزاری عید فطر دارند که خانه تکانی و خرید لباس از مهمترین آنها به شمار میآید.
کشورهای مسلمان چگونه ماه رمضان را جشن میگیرند؟
کشورهای مسلمان همچون هند، یمن، پاکستان، افغانستان، الجزایر، اردن، مالزی، عراق، تونس، لیبی، امارات، سوریه، عربستان، مصر، اندونزی و حتی ترکیه ماه رمضان را از بهترین و مبارکترین ماهها میدانند که برخی خود را از نیمه شعبان برای پیشواز این ماه آماده میکنند.
مسلمانان برای پیشواز ماه مبارک رمضان مساجد را آب و جارو میکنند و پنجره و خیابانها را با چراغهای رنگی تزئین میکنند تا به این ماه ادای احترام کنند. علاوه بر این، خانه تکانی پیش از شروع ماه رمضان، یکی از سنتهای قدیمی کشورهای مسلمان است که باید پیش از رویت ماه نو، خانههایشان آماده مهمانی خدا باشد.
پس از مشاهده ماه نو رمضان، بسیاری شیرینی میپزند و برای دوستان و همسایههایشان شیرینی و شربت پخش میکنند. کودکان سرود و آوازهای محلی سر میدهند و ریش سفیدان و بزرگان فامیل یا اهل محل به کودکان پول یا لباس بچگانه عیدی میدهند و بسیاری به بزم و پای کوبی مشغول میشوند.
اما بسیاری از کشورهای مسلمان پیش از آغاز ماه رمضان، به خرید لباس زنانه، مردانه و بچگانه میروند و برای خود و فامیل و آشنایانشان لباس نو تهیه میکنند. برخی از کشورهای مسلمان متمول پیش از شروع ماه رمضان به خرید لوازم خانه میروند و وسایل خانه خود را نو میکنند.
مسلمانان این کشورها، همچون ایران سفرههای افطار پهن میکنند و به فامیل و دوستان خود افطاری میدهند. برخی دیگر نیز مایحتاج خانواده نیازمندی را با غذا و لباس یا پول تامین میکنند تا در ماه رمضان با مشکل خوراک و پوشاک مواجه نشوند و همه در ماه رمضان آسایش و رفاه نسبی داشته باشند.
عید فطر یکی از اعیاد مهم برای مسلمانان شیعه و سنی است که در این روز با لباسهای نوی خود عید را در کنار خانواده و بستگان جشن میگیرند و به دیدار بزرگان و ریش سفیدان خانواده میروند تا برکت خانههایشان بیشتر شود.
آداب و رسوم خرید لباس نو برای ماه رمضان در شهرهای ایران
اگرچه در شهرهای بزرگ همچون تهران، بسیاری از رسم و رسومها از یاد رفته، اما بسیاری از مسلمانان در این ماه روزه میگیرند، به عبادت و ستایش خداوند میپردازند و سفره افطار برای خود و دوستان پهن میکنند و کمکهای قابل توجهی به افراد نیازمند میشود.
اما به نظر میرسد خرید لباس نو برای ماه مبارک رمضان و عید فطر در شهرهای مدرن همچون تهران رواج ندارد و افراد کمی از خانه تکانی و جشن و دید و بازدیدهای عید فطر و آداب و رسوم دیگر مسلمانان باخبر هستند.
با این حال در بسیاری از شهرهای ایران، آغاز ماه رمضان را جشن میگیرند و عید فطر را پرشکوه با آداب و رسوم شهر خود برگزار میکنند. در ادامه این مقاله به بررسی آداب و رسوم ماه رمضان و عید فطر و خرید لباس نو در برخی از شهرهای ایران میپردازیم.
خرید لباس عید در شهرستان سروآباد کردستان
سروآباد یکی از شهرستانهای کردستان ایران است که مردم رسم دارند در روز عید فطر، خانوادهها دور هم جمع شوند و عید را جشن بگیرند. در عید فطر شهرستان سروآباد، خرید لباس زنانه، مردانه و بچگانه یکی از سنتهای مهم محسوب میشود و همه مردم باید لباس نو به تن کنند.
با این حال نکته قابل توجه این است که مردم کمک میکنند تا افراد نیازمند هم لباس نو به تن کنند تا همه مردم شهرستان، فقیر و غنی در کنار یکدیگر در عید فطر پوشش شبیه به هم داشته باشند و عید را به شادی و برکت جشن بگیرند.
خانه تکانی و خرید لباس نو در بوشهر
مردمان بوشهر، عید فطر را یکی از عیدهای بزرگ خود میدانند و آن را همچون عید نوروز برگزار میکنند. پیش از عید فطر مردم خانههایشان را تمیز میکنند و به استقبال عید فطر میروند. معمولا مردم بوشهر برای عید فطر نقل و شیرینی میخرند و سر سفره خود گلاب میگذارند.
در این روز مردم به عید دیدنی میروند و معمولا خانه بزرگان و ریش سفیدان فامیل شلوغ است. آداب و رسوم بوشهریها در عید فطر به این صورت است که حتما پیش از عید فطر لباس نو برای زنان و فرزندان و مردان تهیه کنند تا با لباس جدید عید را جشن بگیرند.
برش و دوخت لباس نو در بیست و هفتم ماه رمضان در کرمان
یکی از سنتهای قدیمی مردم کرمان که در شهرها و شهرستانهای دیگر نیز رواج دارد، برش و دوخت لباس در روز بیست و هفتم ماه رمضان است. در این رو معمولا خانمهایی که پارچهای برای برش یا دوخت لباس دارند را به مسجد میآورند تا متبرک شود.
در مسجد خانمها پارچه را میبرند و هفت خانم به نام فاطمه پارچه لباس را کوک میزنند. معمولا این لباس را به نیت دختران جوان میدوزند که خوشبخت شوند و بختشان در آن سال باز شود. بسیاری دیگر برای حاجت روایی نیز لباس میدوزند.
خرید لباس نو از یک ماه پیش از عید فطر در سیستان و بلوچستان
مردم سیستان و بلوچستان رسم دارند که در آغاز ماه مبارک رمضان برای خود و خانواده لباس نو بخرند و این لباس را برای عید فطر کنار میگذارند تا در عید لباس نو به تن کنند و آن روز را در کنار یکدیگر و بزرگان فامیل جشن بگیرند.
در روز عید آقایان لباس مردانه جدید خود را میپوشند و به اقامه نماز روز عید فطر میروند. خانمها نیز لباس جدید زنانه خود را همراه با زیورآلات به تن میکنند و به پخت و پز غذاهای محلی و مناسب عید فطر میپردازند و آماده پذیرایی در روز عید میشوند.
هدیه لباس به تازه عروس در شهر یزد
یکی از سنتهای قدیمی مردمان شهر یزد، هدیه به تازه عروس و دامادها در روز بیست و هفتم ماه رمضان است. در این روز بسیاری از خانوادهها رسم دارند که خانواده یا خود تازه داماد به تازه عروس خود هدیه بدهد که عمده این هدایا، یک دست لباس زنانه یا پارچه برای دوخت چادر یا پیراهن زنانه است.
در گذشته برخی دیگر از مردم برای خود و کودکانشان لباس نو میخریدند و به مهمانی میرفتند. البته بعضی از خانمها در روز بیست و هفتم ماه رمضان برای خود پارچه میخریدند و لباس نو زنانهای میدوختند تا در روز عید فطر به تن کنند.
دوخت لباس به منظور جاحت روایی یکی از سنتهای قدیمی شهر یزد است که ممکن است دیگر در زندگیهای مدرن، افراد کمتری این آداب و رسوم را به یاد بیاورند و به آن عمل کنند. اما در روز بیست و هفتم ماه رمضان افرادی که حاجتی داشتند که عمده این حاجتها شفای بیمار یا خوشبختی دختران دم بخت بود، پارچههای خود را به مسجد میبردند تا آن را برش دهند و لباس نو بدوزند.
بسیاری از مردم یزد برش و دوخت لباس مراد و حاجتشان را به مسجد امیر چخماق میبردند و خانمهایی که حاجت داشتند، پارچه را برش میدادند و کوک میزدند. سپس لباس را به تن دختران دم بخت یا افراد بیمار میکردند تا حاجتشان برآورده شود.
مردمان شهر تاریخی یزد، در عید فطر همچون بسیاری از شهرهای دیگر با لباسی نو به عید دیدنی میروند و این روز را با شیرینی و آش شوربای یزدی و غذاهای سنتی دیگر در کنار یکدیگر و بزرگان فامیل جشن میگیرند.
خانه تکانی و خرید لباس نو برای عید فطر مردم اهل سنت ترکمن
مردم مسلمان اهل سنت ترکمن عید فطر را با آداب و رسوم مخصوص خود برگزار میکنند و این عید را یکی از عیدهای پراهمیت خود میدانند. بسیاری سه روز پیش از عید فطر، خانه تکانی میکنند تا خانههایشان برای عید و دید و بازدیدها تمیز و مرتب باشد.
مردمان ترکمن پیش از عید فطر لباسهای نو برای خود تهیه میکنند تا در روز عید با لباس جدید به اقامه نماز عید فطر بروند. پس از نماز مردان و زنان و کودکان با لباسهای نویی که بر تن دارند، به خانه یکی از بزرگان فامیل میروند و این عید را در کنار یکدیگر جشن میگیرند.
خرید لباس نو عید فطر در خوزستان
شهرهای حاشیه دریای خلیج فارس همچون خوزستان، بوشهر، هرمزگان و شهرستانهای جنوب استان فارس عید فطر را پر شکوهتر از شهرهای دیگر بزگرار میکنند. یکی از علتهای برگزاری باشکوه عید فطر، حضور مردم مسلمان اهل سنت در این شهرها است. مردمان اهل سنت عید فطر و عید قربان را از اعیاد مهم خود میدانند و این دو عید را بر طبق آداب و رسوم خود برپا میکنند.
مردمان خوزستان نیز برای برگزاری عید فطر، خرید لباس مردانه، زنانه و بچگانه را در روز عید یا یک یا دو روز پیش از عید انجام میدهند تا با لباس نو در مهمانیها و دیدار با بزرگان فامیل حاضر شوند و عید را در کنار یکدیگر برگزار کنند.
برگزاری ماه رمضان در شهرهای دیگر ایران
ماه رمضان یکی از مبارکترین ماهها برای مسلمانان است و مردمان شیعه و اهل سنت، هر یک بر طبق آداب و رسوم خود این روز را جشن میگیرند. بسیاری به دیدار بزرگان فامیل میروند و برخی لباس نو برای خود و خانواده تهیه میکنند. اما زیبایی کشور پهناور ایران، به آداب و رسوم گوناگوناش است که بسیاری از توریستها را شگفتزده میکند. این سنتهای پسندیده تاریخچه هر شهر محسوب میشوند که باید زنده بمانند و فراموش نشوند.